Ancak toplantıya bakınca, aklımda bazı soru işaretleri oluştu. Bu gerçekten Tarım Bakanlığı’nın düzenlediği bir toplantı mıydı, yoksa bir siyasi parti organizasyonu muydu? Toplantı divanına baktığımızda, sorulara yanıt verecek tek yetkili Sayın Bakan’dı. Diğer tüm divan üyeleri ise bir siyasi partinin mensuplarından oluşuyordu. Tarım alanında uzman olan birim müdürleri divanda değil, protokolde oturuyordu. Bu da, tarıma dair önemli soruların uzmanlar tarafından değil, daha çok siyasi figürler tarafından yanıtlandığı bir tablo oluşturdu. Bu noktada, Bitkisel Üretime Yönelik Münavebe ve Destekleme Modeli hakkında bazı önemli tespit ve önerilerimi paylaşmak istiyorum: 1. Konya’nın Tarımsal Sulama Suyu Problemi İvedilikle Çözülmeli Sulama suyu, Konya tarımının can damarıdır. Bu problemin çözülmemesi, tarımsal üretimin her aşamasını etkileyen büyük bir tehdit oluşturmaktadır. 2. Münavebe Sistemi Kök Yapısına Göre Belirlenmeli Dünya tarım literatürlerinde münavebe sistemi, bitkilerin kök yapısına göre belirlenir. Bu yapılar kazık kök, saçak kök ve yumrulu kök olarak sınıflandırılır. Ancak ülkemizde uygulanan münavebe sisteminin, bu temel prensiplere yeterince uygun olmadığı aşikardır. Doğru bir münavebe planlaması yapabilmek için kök yapıları mutlaka dikkate alınmalıdır. 3. Destekleme, 2025 Yılında Ekim Yapılacak Ürün Üzerinden Olmalı Destekleme planları, 2024 yılında ekilen ürün üzerinden değil, 2025 yılında ekilecek olan ürün üzerine kurulmalıdır. Bu, çiftçimizin uzun vadeli planlama yapabilmesi için kritik bir adımdır. Münavebe sisteminin başlangıç tarihi 2024 değil, 2025 olmalıdır. 4. Ürün Fiyatlandırması 4 Yıllık Plan Üzerinden Yapılmalı Münavebe sisteminde çiftçilerimizin 4 yıllık ekim planı oluşturulabilmesi için ürün fiyatları yıllara göre düzenlenmelidir. Bu fiyatlandırma, devletimizin açıkladığı enflasyon oranlarına paralel olarak güncellenmelidir. 5. Su Kısıtı Bölgeleri Tüm İlleri Kapsamalı Su kısıtı olan bölgeler, sadece belli alanlarla sınırlı kalmamalı; su kısıtı tüm illerin tarım alanlarını kapsayacak şekilde genişletilmelidir. 6. Desteklemeler Alan Değil Verim Üzerinden Verilmeli Desteklemeler, tarla alanına göre değil, birim alandan elde edilen rekolteye göre verilmelidir. Böylece çiftçimizin verimli üretim yapma motivasyonu artacaktır. 7. Kooperatifler ve Sözleşmeli Üretim Modeli Şart Üretimi 4 yılda bir yapılan ürünler için kooperatifler kurulmalı ve sözleşmeli üretim modeline geçilmelidir. Bu sayede çiftçilerimiz, birim alandan kazanacakları geliri önceden bilebilecek ve daha planlı bir şekilde üretim yapabileceklerdir. 8. Küçük Çiftçilerin Korunması Gerekir Ülkemizde çiftçi başına düşen üretim alanı 35 dekardır. Bu küçük alan, münavebe planlaması yapıldığında küçük çiftçilerimizin yok olmasına sebep olabilir. Bu nedenle, küçük çiftçilerin korunmasına yönelik özel bir politika geliştirilmelidir. 9. Ekim Kararlarını Devlet Belirlemeli Münavebe uygulanacak illerde, hangi ürünlerin ekileceğine devlet karar vermelidir. Bu, hem çiftçimizin ne ekeceğini bilmesi hem de ülkemizin ihtiyaç duyduğu ürünlerin üretiminin garanti altına alınması açısından gereklidir. 10. Sektörel Dengeler Göz Önünde Bulundurulmalı 4 yılda bir ekimi uygun görülen ürünlerin tüketim miktarları ve diğer sektörlere (özellikle hayvancılık) olan etkisi çok iyi hesaplanmalıdır. Aksi takdirde, üretim yetersizliği nedeniyle tüketiciler büyük bir maliyet artışı ile karşı karşıya kalabilir. Sonuç olarak, Konya gibi tarımın merkezi olan bir şehirde münavebe ve destekleme sistemlerinin bilimsel temellere dayandırılması şarttır. Aksi halde, hem çiftçiler hem de tüketiciler büyük kayıplar yaşayacaktır. Tarımsal politikalar, sadece kısa vadeli değil, uzun vadeli planlarla yürütülmelidir.